Wilco Plantenga
14 Februari 2025
Wat is een kruisband blessure?
Een kruisbandblessure is een veelvoorkomende en ernstige knieblessure onder sporters. In deze blog zullen we dieper ingaan op wat een kruisbandblessure precies is, de oorzaken ervan, en hoe het gediagnosticeerd kan worden.
De knie heeft twee kruisbanden – de voorste kruisband (VKB) en de achterste kruisband (AKB) – die elkaar in het midden van de knie doorkruisen en stabiliteit bieden aan het gewricht. De voorste kruisband voorkomt dat het onderbeen naar voren schuift ten opzichte van het bovenbeen. De achterste kruisband voorkomt dat het onderbeen naar achteren schuift ten opzichte van het bovenbeen..
Oorzaken van kruisband blessures
Een verrekte of gescheurde kruisband ontstaat meestal door een abrupte draaibeweging van de knie waarbij de voet in de grond blijft haken. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens basketbal, voetbal, hockey of skiën. Daarnaast kan verkeerd landen na een sprong ook leiden tot letsel aan de knie. Het grootste gedeelte van de voorste kruisband blessures is een ‘non-contact’ blessure. Dit houdt in dat er geen contact was met een tegenstander. Hieronder de meest voorkomende manieren waarop de blessure ontstaat:
1) Plotse verandering in richting: Een abrupte verandering in richting (al dan niet waarbij de voet in de grond blijft haken) kan leiden tot een verrekte of gescheurde kruisband. Sporten waarbij veel wendbaarheid en plotselinge bewegingen vereist zijn, zoals voetbal, basketbal en tennis, brengen een hoger risico met zich mee.
2) Verkeerd landen na een sprong: een gekke landing na een sprong kan de kruisbanden overbelasten en tot schade leiden. Dit komt vaak voor bij sporten zoals voetbal, volleybal, gymnastiek en snowboarden.
3) Ineens heel hard stoppen: Wanneer je heel hard afremt kan het gebeuren dat je onderbeen ten opzichte van je bovenbeen naar voren schiet. Hij maakt dan een soort ‘schaar’ moment. Hierbij kan de kruisband oprekken of scheuren.
4) Een ongeluk: Na een tackle, een ongeluk met bijvoorbeeld de motor of skiën kan je knie zo verdraaien dat er te veel druk op komt en er schade ontstaat.
Het voorkomen van kruisband blessures lang niet altijd mogelijk is, maar het nemen van preventieve maatregelen kan het risico verminderen. Een goede warming-up als de FIFA 11+ voorafgaand aan fysieke activiteiten, het dragen van goed schoeisel en beschermende uitrusting, evenals het volgen van een adequaat trainings- en herstelprogramma zijn allemaal belangrijk in het voorkomen van blessures.
Symptomen en diagnose van een gescheurde kruisband
Meestal weet je direct wel dat er iets flink mis is in de knie. Je ervaart intense pijn in de knie, zwelling en instabiliteit bij staan of lopen. Daarnaast kan er sprake zijn van een hoorbaar knappend geluid tijdens het moment van de blessure. Het is belangrijk om de diagnose te laten stellen door iemand met flink wat ervaring met knieklachten om de ernst van de blessure vast te stellen. De meest voorkomende symptomen bij een voorste kruisband blessure zijn de volgende:
1) Acute pijn: Sporters ervaren vaak plotselinge hevige pijn op het moment van de blessure. Dit kan gevolgd worden door aanhoudende pijn in de knie.
2) Zwelling: Binnen 15 minuten na het letsel kan er zwelling optreden rond de knie. Dit duidt op een ontsteking en schade in de knie als reactie op letsel.
3) Beperkte bewegingsmogelijkheid: Het is mogelijk dat je knie verzwakt voelt en je moeite hebt om deze te buigen of strekken na een gescheurde kruisband.
4) Instabiliteit: Een hele belangrijke indicator van een mogelijke gescheurde kruisband is instabiliteit in de knie. Je kunt merken dat je knie wankel aanvoelt tijdens normale bewegingen, zoals lopen of draaien. Wat je het meeste ziet is dat de knie naar achteren of binnen weg klapt. In het begin kan de zwelling in de knie de instabiliteit ook maskeren. Het uitblijven van instabiliteit is dus geen garantie dat de kruisband niet gescheurd is.
Om een kruisband blessure te diagnosticeren zal een fysiotherapeut, arts of orthopedisch chirurg meestal een lichamelijk onderzoek en verschillende testen uitvoeren om de stabiliteit van de knie te beoordelen. Daarnaast kan er ook gebruik worden gemaakt van medische beeldvormingstechnieken zoals een MRI-scan, die gedetailleerde beelden van het interne kniegewricht laten zien. Helaas zijn zowel de fysieke testen als een MRI-scan nooit 100% feilloos en kán een scheur gemist worden.
Behandeling van kruisband blessures
Zodra een gescheurde kruisband is vastgesteld, kan er behandeling worden voorgesteld. Dit kan variëren afhankelijk van de ernst van het letsel en andere individuele factoren. Het behandelen van een kruisband blessure kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de ernst van de blessure, leeftijd en sportniveau. In een deel van de gevallen kan conservatieve behandeling, denk hierbij aan fysiotherapie, revalidatietraining en het dragen van een brace, voldoende zijn om weer terug te keren naar jouw sport.
De laatste tijd leren we steeds meer over het herstellend vermogen van de voorste kruisband. Dat deze zichzelf heelt is natuurlijk het beste scenario, maar geen garantie. Ook weten we nog niet goed bij wie hij wel en bij wie niet niet gaat herstellen.
Wanneer instabiliteit in de knie blijvend is, of wanneer er meer dan alleen een kruisband kapot is, is een operatie nodig om de kruisband anatomisch te herstellen. In deze blog lees je meer over de voor- en nadelen van een kruisband operatie.
Een kruisband blessure is voor elke sporter verschrikkelijk. Met de juiste behandeling en herstelprotocol is het vaak mogelijk om terug te keren naar pre-blessure niveaus of zelfs nog sterker te worden. Hierbij is de juiste begeleiding cruciaal.
Woon je in de regio Bolsward, Sneek? Dan is Movement Sportrevalidatie dé specialist op het gebied van deze revalidaties. Wij denken graag met je mee over hoe we jouw herstel en traject zo soepel mogelijk gaan laten verlopen.